Το κάπνισμα

Δώσε την ευκαιρία στον εαυτό σου να απαλλαγείς από το τσιγάρο ζητώντας βοήθεια στο ιατρείο διακοπής  καπνίσματος.  

Σύντομα θα καταλάβεις ότι αυτό που θεωρούσες αδύνατο είναι πλέον μία εύκολη πραγματικότητα.  

 

           Γνωρίζετε ότι το κάπνισμα είναι η πρώτη αιτία θανάτου που μπορεί να προληφθεί στον σύγχρονο κόσμο?

Ότι δηλαδή αν μπορέσουμε να το εξαλείψουμε θα σώζουμε ετησίως περισσότερους ανθρώπους συγκριτικά με την θεραπεία της αρτηριακής πίεσης, του διαβήτη κ.α . Κάθε χρόνο πεθαίνουν από το κάπνισμα πάνω από 6 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως και περίπου 24 χιλιάδες Έλληνες.Περίπου 1 από τους 3 θανάτους ανδρών μέσης ηλικίας οφείλεται στο κάπνισμα. Είναι αιτία για παθήσεις που υποβαθμίζουν την ποιότητα της ζωής μας, όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, η οστεοπόρωση, η γήρανση του δέρματος (ρυτίδες), το έλκος στομάχου, η σεξουαλική ανικανότητα, η υπογονιμότητα και οι επιπλοκές κατά την κύηση.

Σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας το κάπνισμα είναι νόσος καθώς πληροί τα διαγνωστικά κριτήρια της εθιστικής συνήθειας. Ο καπνιστής δηλαδή, έχει έντονη επιθυμία και αδυνατεί να περιορίσει την χρήση του τσιγάρου καθώς αναπτύσσει συμπτώματα στέρησης σε κάθε τέτοια προσπάθεια, ενώ έχει ανάγκη για ολοένα και περισσότερη χρήση του (ανάπτυξη ανοχής). Επίσης για τον καπνιστή το κάπνισμα αποτελεί προτεραιότητα σε σχέση με άλλες απολαύσεις και καπνίζει παρά τις απαγορεύσεις, τους περιορισμούς και τις ενδείξεις για τη βλαπτική επίδραση στην υγεία. Τέλος, τα ποσοστά υποτροπής μετά από την επιτυχή διακοπή του είναι υψηλά.

Το να διακόψεις το κάπνισμα μόνος σου είναι δύσκολο, καθώς η νικοτίνη είναι μία ισχυρή εξαρτησιογόνος ουσία, όμοια με την ηρωίνη και το αλκοόλ. Δεν είναι όμως αδύνατο, ειδικά τα τελευταία χρόνια, που η φαρμακευτική μας φαρέτρα έχει εμπλουτιστεί με νέα, ιδιαιτέρως αποτελεσματικά, φάρμακα και η κοινωνική επαγρύπνηση κατά της μάστιγας του καπνίσματος βρίσκεται στο αποκορύφωμα της.

Γιατί είναι βλαβερό το τσιγάρο;  

 

Το τσιγάρο περιέχει πάνω από 4000 διαφορετικές ουσίες, οι περισσότερες βλαβερές-τοξικές  για τον οργανισμό.  (Ανά εισπνοή υπολογίζεται ότι εκπέμπονται 100.000.000.000.000.000 οξειδωτικά μόρια). Αν και η νικοτίνη είναι ίσως η πιο ακίνδυνη ουσία από αυτές, αποτελεί την αιτία του εθισμού και επομένως της δυσκολίας που αντιμετωπίζουμε στην προσπάθεια για την διακοπή του. Έχει βρεθεί ότι καπνίζοντας 5 τσιγάρα ημερησίως για 10 ημέρες, ο εγκέφαλος υφίσταται τέτοιες δομικές αλλαγές (σε επίπεδο υποδοχέων) ώστε επέρχεται ο εθισμός!.

Το ήξερες ότι κάποια από τα χημικά που περιέχει το τσιγάρο χρησιμοποιούνται ως δηλητήρια ποντικιών, καύσιμα πυραύλων, εντομοαπωθητικά;. 

Tι βλάβες προκαλεί το κάπνισμα στον οργανισμό μου; Για τι ενοχοποιείται το κάπνισμα;   

Περίπου 1 στους 3 θανάτους ανδρών μέσης ηλικίας οφείλεται στο κάπνισμα.

Το κάπνισμα προκαλεί:

               Το παθητικό (δευτερογενές) κάπνισμα είναι η τρίτη αιτία θανάτου που μπορεί να αποφευχθεί (μετά το ενεργητικό κάπνισμα και το αλκοόλ). Όσοι συζούν με καπνιστές έχουν 20% περισσότερες πιθανότητες για καρκίνο πνεύμονα (εδώ) και διπλάσιο κίνδυνο για έμφραγμα. Επιπλέον, η μυρωδιά που μένει στα ρούχα και στα έπιπλα των καπνιστών δεν είναι αθώα. Δημιουργείται από  βλαβερές ουσίες που καθιζάνουν κατά τη διάρκεια του  καπνίσματος . Οι ουσίες αυτές εισπνέονται ακόμη και κατά την απουσία του καπνιστή από το σπίτι και είναι εξίσου καρκινογόνες και βλαβερές ιδίως για τα παιδιά (τριτογενές κάπνισμα).            

    ·   Προκαλεί υπογονιμότητα σε άνδρες και γυναίκες και σεξουαλική δυσλειτουργία (η νικοτίνη είναι αγγειοσυσταλτικό – τα γνωστά   Viagra/Cialis είναι αντιθέτως αγγειοδιασταλτικά

 ·    Στην εγκυμοσύνη το κάπνισμα ενοχοποιείται για αυξημένο κίνδυνο αυτόματων αποβολών, προεκλαμψία,  πρωορότητα, αποκόλληση πλακούντα-αιμορραγία, μειωμένη ανάπτυξη εμβρύου.

  ·   Είναι αιτία αιφνίδιου βρεφικού θανάτου.

  

· Προκαλεί πρόωρη εμμηνόπαυση, δυσμηνόρροια (πόνους κατά την έμμηνο ρύση), πρόωρη γήρανση του δέρματος- ρυτίδες, γκρίζα μαλλιά, τριχόπτωση, μόνιμες βλάβες στα δόντια. . Καπνίζοντας, μυρίζεις υπερβολικά απαίσια σε έναν μη καπνιστή


  

Ποια είναι τα οφέλη της διακοπής του καπνίσματος ;


Τι είναι το σύνδρομο στέρησης.

Είναι  ένας συνδυασμός σωματικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων  που εμφανίζονται με τη διακοπή του καπνίσματος. Τέτοια είναι η  νευρικότητα ή ανυπομονησία, το άγχος (το οποίο μπορεί να αυξηθεί ή και να μειωθεί με τη διακοπή του καπνίσματος), η δυσφορία ή καταθλιπτική διάθεση, η  απογοήτευση ή ο θυμός, η δυσκολία συγκέντρωσης, η αυξημένη όρεξη ή  η πρόσληψη σωματικού βάρους. Τα συμπτώματα αυτά είναι εντονότερα τις πρώτες 7 ημέρες και διαρκούν μέχρι 4 εβδομάδες. Τα στερητικά συμπτώματα οφείλονται στη νικοτίνη, η οποία είναι μία ισχυρή εξαρτησιογόνος ουσία, όμοια με την ηρωίνη και το αλκοόλ, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα.

Από την πρώτη κιόλας επίσκεψη στο ιατρείο διακοπής καπνίσματος αξιολογείται με ειδικές μεθόδους ο βαθμός του εθισμού του καπνιστή στη νικοτίνη. Η χορήγηση αντικαπνιστικής αγωγής πρακτικά εξαλείφει τα συμπτώματα στέρησης.


Πως μπορώ να καταλάβω αν είμαι εθισμένος; 

 

Αν και όλοι οι καπνιστές έχουν κάποια επίγνωση του βαθμού του εθισμού τους, ο ιατρός σας μπορεί με βάση το ιστορικό σας να εκτιμήσει την εξάρτηση σας στη νικοτίνη. Υπάρχει και τρόπος να υπολογιστεί η εξάρτηση με ειδικές μετρήσεις (πχ εκπνεόμενο CO) και με χρήση κάποιων ερωτηματολόγιων. Συνηθέστερα χρησιμοποιούμε την κλίμακα Fagerstrom που περιλαμβάνει 6 ερωτήσεις. Ρωτήστε τον πνευμονολόγο σας για περισσότερες πληροφορίες

Πόσο γρήγορα, αφού ξυπνήσετε καπνίζετε το πρώτο σας τσιγάρο;

Σας είναι δύσκολο να μην καπνίσετε σε μέρη όπου το κάπνισμα απαγορεύεται; (πχ. εκκλησία, βιβλιοθήκες, σινεμά; )

Ποιό τσιγάρο σας είναι πιο δύσκολο να μην το καπνίσετε;

Πόσο τσιγάρα την ημέρα καπνίζετε;

Καπνίζετε πιο πολύ το πρωί από το απόγευμα

Καπνίζετε ακόμα και όταν μια αρρώστια σας αναγκάζει να μείνετε στο κρεβάτι;

 

Όταν το αποτέλεσμα είναι πάνω από 7 είστε αρκετά εξαρτημένος, ενώ όταν είναι κάτω από 2 δεν έχετε εξάρτηση.

 

 Πότε πρέπει να διακόψω το κάπνισμα;

Τώρα!  Είναι σημαντικό να μην αναβάλεις την απόφαση για την διακοπή του καπνίσματος. Οι περισσότεροι καπνιστές αναβάλουν διαρκώς την διακοπή του καπνίσματος μέχρι τελικά να εμφανίσουν κάποια από τις μη αναστρέψιμες βλαβερές συνέπειες του. Προγραμμάτισε την ημερομηνία διακοπής μέσα στις επόμενες 4 εβδομάδες και επισκέψου τον πνευμονολόγο σου νωρίτερα για να σε βοηθήσει.

Πώς μπορώ να κόψω το κάπνισμα; Τι είναι το ΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ;

Πολλοί άνθρωποι καταφέρνουν να κόψουν μόνοι τους το κάπνισμα, είτε απότομα ή με σταδιακή μείωση. Είναι βέβαια πολλές φορές δύσκολο και για το λόγο αυτό έχει βρεθεί ότι τα  καταφέρνουν μόνοι τους λιγότεροι από 5 στους 100 ανθρώπους.

 

Τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος λειτουργούν στα ιδιωτικά ιατρεία πνευμονολόγων και σε μερικά νοσοκομεία. Οι πνευμονολόγοι που ασχολούνται με τη διακοπή του καπνίσματος έχουν λάβει ειδική  εκπαίδευση τόσο κατά την εξειδίκευση τους όσο και σε ειδικά εντατικά σεμινάρια που οργανώνονται τακτικά  από την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρία. Στα ιατρεία διακοπής εφαρμόζονται μελετημένες και εξειδικευμένες για κάθε ασθενή μέθοδοι καθοδήγησης και θεραπευτικής αντιμετώπισης (φαρμακευτικής ή μη) που καθιστούν την  διακοπή μία εύκολη και ασφαλή πραγματικότητα για τον ασθενή με ποσοστά επιτυχίας πάνω από 80%.


Στο ιατρείο διακοπής καπνίσματος μπορούμε επίσης εύκολα και με ακρίβεια να:

Αρκεί η δική σου απόφαση για να αποτελέσει η μέρα αυτή σταθμό για τη ζωή σου.

 

Τι πρέπει να κάνω πριν απευθυνθώ στον ιατρό μου για να κόψω το κάπνισμα;

Τι αλλαγές πρέπει να κάνω στη ζωή μου για να το επιτύχω;  

Το σημαντικότερο βήμα στην διακοπή του καπνίσματος είναι η δική σου απόφαση. Από τη στιγμή που θα αναζητήσεις ιατρική βοήθεια για να απαλλαγείς από το τσιγάρο, ο πνευμονολόγος σου θα σε βοηθήσει ώστε η προσπάθεια αυτή να είναι ευκολότερη και επιτυχής.

Καλό είναι, πριν ζητήσεις ιατρική βοήθεια να ακολουθήσεις τις παραπάνω οδηγίες, οι οποίες θα φανούν ιδιαίτερα χρήσιμες και κατά την περίοδο της διακοπής:

Την ημέρα που θα αποφασίσεις την διακοπή του καπνίσματος θα πρέπει, εκτός από τα παραπάνω, να απομακρύνεις όλα τα τσιγάρα, τα τασάκια και τους αναπτήρες που χρησιμοποιούσες από το σπίτι, το αυτοκίνητο και το γραφείο.

Μην αφήσεις τίποτα που να σου θυμίζει το κάπνισμα.

Η οικογένεια σου θα σε στηρίξει και οι φίλοι σου δεν θα πρέπει να σε παρασύρουν.

Εάν έχεις επιθυμία για κάπνισμα, ακολούθησε τις προηγούμενες οδηγίες και χρησιμοποίησε την φαρμακευτική αγωγή όπως σου είπε ο πνευμονολόγος σου.

Τα φάρμακα θα μειώσουν σχεδόν πλήρως τα στερητικά συμπτώματα, τα οποία είναι εντονότερα την πρώτη εβδομάδα και εξαφανίζονται σε 3-4 εβδομάδες.

Να έχεις πάντα στο μυαλό σου ότι αυτό γίνεται ευκολότερο εάν δεν καπνίσεις ούτε ένα τσιγάρο και ότι η προσπάθεια για τη διακοπή θα γίνει μία φορά και θα αλλάξει ολόκληρη τη ζωή σου.

 

Υπάρχουν φάρμακα για να με βοηθήσουν ;

 Υπάρχουν σήμερα αρκετά φάρμακα που θα σε βοηθήσουν να διακόψεις το κάπνισμα χωρίς να δυσκολευτείς. Είναι εξαιρετικά ασφαλή όταν δίδονται υπό ιατρική παρακολούθηση αλλά δεν χρειάζονται για όλους τους ασθενείς. Ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι τα φάρμακα αυτά «δεν κάνουν» για κάθε ασθενή και δεν πρέπει να λαμβάνονται χωρίς συνταγή επειδή βοήθησαν κάποιο γνωστό σου.  Μόνο ο ειδικός στην διακοπή καπνίσματος πνευμονολόγος μπορεί να σου προτείνει να λάβεις, εάν χρειάζεται, την κατάλληλη και εξειδικευμένη για εσένα αγωγή. Μην αυτοσχεδιάζεις λαμβάνοντας μόνος σου φάρμακα.  Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα φάρμακα πατήστε εδώ

4.Άλλες μέθοδοι διακοπής καπνίσματος

Ηλεκτρονικά τσιγάρα:

 Τα τελευταία χρόνια έχουν προωθηθεί για εμπορικούς λόγους ως ασφαλή υποκατάστατα του τσιγάρου και έχουν μάλιστα μεγάλη διείσδυση ειδικά στους νέους. Πρέπει  να αποφεύγεις την χρήση τους καθώς κυκλοφορούν στο εμπόριο ενώ είναι αποδεδειγμένα αναποτελεσματικά, ενώ υπάρχουν πλέον πολλές μελέτες που αποδεικνύουν την βλαβερή τους δράση. Για παράδειγμα, βρέθηκαν πολλά ηλεκτρονικά τσιγάρα που απελευθέρωναν ουσίες καρκινογόνες (πχ διαιθυλενογλυκόλη ουσία των αντιψυκτικών του αυτοκινήτου), μη αναμενόμενες (amino-tadalafil, rimonabant, cannabis, vodka), ή τέλος περιείχαν νικοτίνη σε τοξικά επίπεδα. Επίσης μελέτες απέδειξαν ότι επηρεάζουν αρνητικά την λειτουργία του πνεύμονα, όπως αυτή μετράται με τα σύγχρονα σπιρόμετρα, ενώ πρόσφατα βρέθηκε ότι προδιαθέτουν για σοβαρές λοιμώξεις και επιπλοκές (υγρό στον πνεύμονα-πλευριτική συλλογή). Ακόμη και αν κάποτε τροποποιηθούν και γίνουν ασφαλή, με σαφές περιεχόμενο και δοσολογία, δεν θα πρέπει να λαμβάνονται χωρίς παρακολούθηση. Άλλωστε, δεν είναι σωστό να αντικαθιστάμε μία βλαβερή συνήθεια και ένα αρνητικό πρότυπο με άλλα πιθανώς λιγότερο βλαβερά.

 Βελονισμός:

Παρόλο που μελέτες δεν έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητα του,   εάν συμμετέχεις σε κάποιο πρόγραμμα, δεν καπνίζεις και νιώθεις ότι ο βελονισμός σε βοηθάει, δεν είναι αναγκαίο να διακόψεις. Άλλωστε η «εικονική» (placebo-ψυχολογική) δράση κάθε μεθόδου είναι καλοδεχούμενη εάν αυτή έχει θετικά αποτελέσματα.

Ομοίως δεν υπάρχει καμία απολύτως ένδειξη ότι βοηθούν στη διακοπή του καπνίσματος μέθοδοι όπως η θεραπεία με laser, η πιεσοθεραπεία, η ηλεκτροδιέγερση και η ύπνωση.

 

  Το κάπνισμα σε ειδικές περιπτώσεις

 Κύηση- θηλασμός: Δεν υπάρχει τσιγάρο μη βλαβερό στην κύηση Το κάπνισμα, είτε ενεργητικό ή παθητικό, αποτελεί κίνδυνο για το μωρό σας. Ανεύθυνο απέναντι στο παιδί σας δεν είναι να μην μπορείτε να το κόψετε, μιας και το τσιγάρο είναι ναρκωτικό, είναι όμως ανεύθυνο να μην προσπαθήσετε σοβαρά ζητώντας ιατρική βοήθεια. Η κύηση αποτελεί μία μοναδική ευκαιρία για την απαλλαγή από το κάπνισμα. Κατά τον θηλασμό επίσης δεν επιτρέπεται το κάπνισμα. Ακόμη και η μυρωδιά που έχουν τα ρούχα σας από το τσιγάρο, είναι ουσίες βλαβερές που εισπνέονται από το μωρό σας.

 Έφηβοι: Εάν είσαι καπνιστής από τόσο μικρή ηλικία, είναι αναγκαίο να το διακόψεις γιατί τα προβλήματα από το κάπνισμα θα εμφανιστούν αρκετά νωρίς. Παρόλο που είναι πλέον γνωστός ο κίνδυνος του καπνίσματος σε όλους, και ειδικά στους ενημερωμένους από τα ποικίλα μέσα έφηβους στις μέρες μας, στην ηλικία αυτή ο κίνδυνος για κάποια μελλοντική πάθηση φαντάζει πολύ μακρινός.  

Εάν καπνίζεις δεν πρέπει όμως να ξεχνάς ότι το κάπνισμα αλλοιώνει την ομορφιά σου (κίτρινα δόντια, δάκτυλα, άσχημη μυρωδιά στα ρούχα και στο στόμα, αλλοιώνει το δέρμα σου) και καταστρέφει παντελώς το χαρτζιλίκι σου και την δυνατότητα να κάνεις άλλα πράγματα με τους φίλους σου. Άλλωστε, το ξέρεις, ότι σήμερα ‘έξυπνος’ – είναι αυτός που δεν καπνίζει! 

Πρέπει και οι γονείς να αποτελούν παράδειγμα για τα παιδιά τους και να μην καπνίζουν. Μην ξεχνάτε ότι το 80% των παιδιών που καπνίζουν έχουν καπνιστές γονείς. Παράδειγμα μπορεί να αποτελέσουν επίσης και τα μεγαλύτερα αδέρφια που δεν καπνίζουν. Επιπλέον, σημαντικότατο ρόλο έχει η ενημέρωση του παιδιού από νωρίς τόσο μέσα στο σπίτι, όσο και στο σχολείο.

     

Τελείωσα την θεραπεία και δεν καπνίζω!

 Συγχαρητήρια τα καταφέρατε. Απαλλαχθήκατε από ένα δυσβάσταχτο κόστος για την τσέπη και την υγεία σας. Είστε το παράδειγμα για τους φίλους και τα παιδιά σας. Να θυμάστε πάντα ότι ένα τσιγάρο μπορεί να είναι η αιτία υποτροπής και μην ενδώσετε ποτέ στον πειρασμό όσο απολαυστικό και να είναι. Τώρα που ξέρετε ότι κανένα τσιγάρο δεν λύνει τα προβλήματα αλλά προσθέτει νέα αντιμετωπίστε τις δυσκολίες χωρίς να καπνίζετε.

  

 

Δημιουργία: Νοέμβριος 2012

Τελευταία ενημέρωση: Οκτώβριος 2015